Glokom İlaçları ve Göz Damlaları

Glokom tedavisinde kullanılan en yaygın yöntemlerden biri, göz damlalarıdır. Bu damlalar, göz içi basıncını düşürerek optik sinir üzerindeki baskıyı azaltmayı ve daha fazla hasar oluşmasını engellemeyi hedefler. Glokom ilaçları, gözdeki sıvının üretimini azaltarak ya da gözdeki sıvının dışarı akışını artırarak çalışır. Glokom hastaları genellikle uzun süreli veya ömür boyu göz damlası tedavisi alırlar.

Glokom göz damlaları birkaç farklı kategoride sınıflandırılır ve her birinin farklı bir etki mekanizması vardır. Bu ilaçlar, hastanın durumuna ve glokomun ilerleme derecesine göre reçete edilir.

Glokom Tedavisinde Kullanılan Göz Damlaları ve İlaç Türleri

1. Prostaglandin Analogları

Prostaglandin analogları, glokom tedavisinde en sık kullanılan göz damlalarıdır. Bu ilaçlar, göz içi sıvısının dışarı çıkışını artırarak göz içi basıncını düşürürler.

• Nasıl Çalışır?: Göz içi sıvısının drenajını artırarak göz içi basıncını düşürür.
• Kullanım Şekli: Genellikle günde bir kez uygulanır.
• Yan Etkiler: Gözde kızarıklık, göz renginde koyulaşma, kirpiklerin uzaması ve kalınlaşması gibi yan etkiler görülebilir.

Örnek İlaçlar:

• Latanoprost (Xalatan, Latafree, Latapol, Latosopt, Vyzulta)
• Travoprost (Travatan)
• Bimatoprost (Lumigan, Bimagan, Bematorin)

2. Beta Blokerler

Beta blokerler, gözde üretilen sıvı miktarını azaltarak göz içi basıncını düşürür. Bu damlalar, glokom tedavisinde uzun yıllardır kullanılan etkili bir yöntemdir.

• Nasıl Çalışır?: Gözdeki sıvı üretimini azaltarak basıncı düşürür.
• Kullanım Şekli: Genellikle günde bir veya iki kez uygulanır.
• Yan Etkiler: Kalp atışını yavaşlatma, tansiyonu düşürme, yorgunluk ve nefes darlığı gibi sistemik yan etkiler görülebilir, bu yüzden kardiyovasküler hastalığı olan kişilerde dikkatli kullanılmalıdır.

Örnek İlaçlar:

• Timolol (Timoptic, Timosol, Normotin)
• Carteolol (Carteol)
• Betaksolol (Betoptic S)
• Levobunolol (Betagan)

3. Alfa Agonistler

Alfa agonistler, hem gözde üretilen sıvıyı azaltır hem de gözdeki sıvının drenajını artırır. Bu damlalar, göz içi basıncını iki farklı mekanizma ile düşürerek etkili sonuçlar sağlar.

• Nasıl Çalışır?: Gözdeki sıvı üretimini azaltır ve sıvının dışarı akışını artırır.
• Kullanım Şekli: Genellikle günde iki veya üç kez uygulanır.
• Yan Etkiler: Ağız kuruluğu, yorgunluk, gözlerde kızarıklık gibi yan etkiler olabilir.

Örnek İlaçlar:

• Brimonidin (Alphagan P, Brimolix, Brimogut, Rimonal p)
• Apraklonidin (Iopidine)

4. Karbonik Anhidraz İnhibitörleri

Karbonik anhidraz inhibitörleri, göz içi sıvısının üretimini azaltarak göz içi basıncını düşürür. Göz damlası formunda ya da oral ilaç olarak alınabilir.

• Nasıl Çalışır?: Gözdeki sıvı üretimini azaltarak basıncı düşürür.
• Kullanım Şekli: Göz damlası formu genellikle günde iki veya üç kez uygulanır. Oral form ise daha ciddi vakalarda kullanılır.
• Yan Etkiler: Gözde yanma, ağızda metalik tat, mide bulantısı, ellerde ve ayaklarda karıncalanma gibi yan etkiler olabilir.

Örnek İlaçlar:

• Dorzolamid (Dorzamed)
• Brinzolamid (Britil, Azopt)
• Asetazolamid (Diazomid tablet) [Oral İlaç]

5. Parasempatomimetikler (Miotikler)

Bu ilaçlar, gözdeki drenaj açısını genişleterek göz içi sıvısının daha kolay dışarı çıkmasını sağlar. Genellikle dar açılı glokomda kullanılır.

• Nasıl Çalışır?: Göz bebeğini daraltarak drenaj açısının açılmasını sağlar ve sıvının daha kolay çıkmasını sağlar.
• Kullanım Şekli: Günde birkaç kez uygulanabilir.
• Yan Etkiler: Gözde bulanık görme, baş ağrısı ve gece görüşünde zorluk gibi yan etkiler olabilir.

Örnek İlaçlar:

• Pilokarpin (Pilosed, Pilomin)

6. Kombinasyon Tedavileri

Bazı glokom hastalarında, tek bir ilaç göz içi basıncını yeterince kontrol altına almayabilir. Bu durumda doktorlar, iki farklı göz damlasını bir arada kullanmayı tercih eder. Kombinasyon tedavisi, iki farklı etki mekanizmasına sahip ilaçların bir arada uygulanmasıyla göz içi basıncını daha etkili bir şekilde düşürür.

Örnek Kombinasyon İlaçları:

• Timolol + Dorzolamid (Dorzotim, Dorzasopt, Duosopt, Tomec, Oftomix, Xolatim)
• Timolol + Latanoprost (Xalacom, Latamed, Laticom)
• Brimonidin + Timolol (Combigan, Brimotim, Rimosopt)
• Brinzolamid + Brimonidin (Simbrinza)

Glokom Tedavisinde Göz Damlalarının Kullanımı

Göz damlalarının etkili olabilmesi için düzenli ve doğru bir şekilde kullanılması çok önemlidir. Göz damlaları tedaviye yardımcı olsa da, tedavinin başarılı olabilmesi için hastaların doktorun tavsiyelerine tam olarak uyması gerekmektedir. İşte göz damlası kullanımıyla ilgili bazı önemli ipuçları:

• Damlaları Doğru Uygulamak: Göz damlaları uygulanırken baş hafifçe geriye yatırılmalı ve alt göz kapağı nazikçe çekilerek damla gözün içine damlatılmalıdır. Damlaların gözden akmasını önlemek için damlatma sonrası göz birkaç saniye kapatılmalıdır. Damlatıldıktan sonra yatılabilir, göz pınarı parmakla bastırılarak kapatılabilir böylece etki daha uzun sürer. Gerekirse 2. Kez damlatılabilir ya da kendi damlatamayan hastalar başka birinden yardım alabilir.
• Düzenli Kullanım: Göz damlaları, doktorun belirttiği sıklıkta ve düzenli olarak kullanılmalıdır. İlaçların etkili olabilmesi için her gün aynı saatte uygulanmaları önemlidir.
• İlaçlar Arasında Zaman Bırakmak: Eğer birden fazla göz damlası kullanılıyorsa, damlalar arasında en az 5-10 dakika beklemek gereklidir. Böylece ilaçlar birbirine karışmaz ve her biri etkili olur.
• Göz Doktoru Kontrollerini Aksatmamak: Glokom kronik bir hastalık olduğu için düzenli göz doktoru kontrolleri yapılmalıdır. Göz içi basıncı ve optik sinir durumu izlenmeli, gerekirse tedavi planı gözden geçirilmelidir.

Sonuç

Glokom tedavisinde kullanılan göz damlaları, göz içi basıncını kontrol altına alarak optik sinir hasarını yavaşlatmayı veya durdurmayı hedefler. Prostaglandin analogları, beta blokerler ilk basamak tedavi olarak kullanılırlar. Tüm damlalar hastalığın ilerlemesini kontrol altında tutmak için kullanılır. Glokom göz damlası tedavisinin başarılı olabilmesi için ilaçların düzenli kullanımı ve doktorun önerdiği tedavi planına tam uyum çok önemlidir.