Gözde kayma, tıptaki adıyla şaşılık (strabismus), iki gözün aynı anda aynı yöne bakmaması ya da gözlerde paralelliğin bozulma durumudur. Bir göz düz bakarken, diğer göz yukarı, aşağı, içe ya da dışa kayabilir. Şaşılık, bebeklik veya çocukluk döneminde sıklıkla ortaya çıkan bir durumdur ve tedavi edilmediği takdirde göz tembelliği (ambliyopi) gibi daha ciddi sorunlara yol açabilir. Çocuklarda gözde kaymanın çeşitli nedenleri olabilir.
Çocuklarda Gözde Kaymanın Nedenleri
1. Göz Kaslarındaki Dengesizlik
Göz hareketlerini kontrol eden altı kas vardır ve her iki gözde bu kaslar uyum içinde çalışarak gözlerin aynı yöne bakmasını sağlar. Çocuklarda gözde kayma, bu kaslar arasındaki denge bozulduğunda meydana gelir. Kasların düzgün çalışmaması, bir gözün farklı bir yöne kaymasına neden olur.
- Kas Zayıflığı: Kasların biri ya da birkaçı yeterince güçlü çalışmadığında gözde kayma olabilir.
2. Göz ve Beyin Arasındaki Koordinasyon Bozukluğu
Gözler ve beyin arasındaki sinirsel bağlantılarda bir problem olduğunda, her iki göz birlikte uyum içinde çalışmakta zorlanabilir. Bu da bir gözün düzgün odaklanmasını engelleyerek şaşılığa neden olabilir.
- Sinirsel Bozukluklar: Gözlerin düzgün şekilde çalışması için beyinden gelen sinyallerin doğru iletilmesi gerekir. Bu iletim bozulduğunda gözler farklı yönlere bakabilir.
3. Genetik Faktörler
Şaşılık, genetik geçiş gösterebilen bir durumdur. Ailede şaşılık öyküsü olan çocukların şaşılık geliştirme riski daha yüksek olabilir. Ebeveynlerden biri veya her ikisi şaşılığa sahipse, çocukta da bu duruma rastlanma olasılığı artar.
- Aile Öyküsü: Eğer anne veya babada gözde kayma varsa, çocuğun da benzer bir durum yaşama riski yüksektir.
4. Doğuştan Gelen Göz Problemleri
Bazı çocuklar doğuştan gözde kayma ile doğabilir. Konjenital şaşılık, doğumdan itibaren mevcut olan bir göz kası sorunudur ve bebeklik döneminde gözlemlenebilir. Bu tür şaşılık, genellikle bebeklerin ilk 6 ayında fark edilir.
- Konjenital Şaşılık: Doğumdan itibaren göz kaslarının zayıf olması veya dengesiz çalışması sonucu ortaya çıkar.
5. Gözde Kırma Kusurları (Refraksiyon Problemleri)
Miyop, hipermetrop veya astigmat gibi gözdeki kırma kusurları da çocuklarda şaşılığa neden olabilir. Özellikle hipermetropi, gözlerin yakındaki nesnelere odaklanmakta zorlanmasına neden olur ve bu da gözde kaymaya yol açabilir. Hipermetrop çocuklar, nesneleri net görebilmek için göz kaslarını fazla çalıştırmak zorunda kalır ve bu da gözde kaymaya neden olabilir.
- Hipermetropi: Yakındaki nesnelerin net görülmemesi, gözlerin aşırı efor harcayarak odaklanmasına yol açar ve şaşılık gelişebilir.
6. Beyin ve Sinir Sistemi Hastalıkları
Beyin ve sinir sistemi ile ilgili bazı sağlık sorunları da çocuklarda gözde kaymaya yol açabilir. Beyin felci, nörolojik bozukluklar veya travmatik beyin yaralanmaları, göz kaslarının koordinasyonunu etkileyebilir.
- Beyin Felci ve Nörolojik Bozukluklar: Sinir sistemi ve beyinle ilgili bazı hastalıklar, göz kaslarının düzgün çalışmasını engelleyerek şaşılığa neden olabilir.
7. Erken Doğum
Prematüre doğan bebeklerde gözde kayma riski daha yüksek olabilir. Bu durum, göz kaslarının tam gelişmemiş olmasından kaynaklanabilir. Erken doğumla birlikte, beyin ve göz gelişimi de tam olarak tamamlanmamış olabilir ve bu da şaşılığa neden olabilir.
- Prematüre Bebekler: Erken doğan bebeklerde göz kasları tam olarak gelişmediği için gözde kayma daha sık görülebilir.
Çocuklarda Gözde Kayma Belirtileri (Şaşılık Belirtileri)
Çocuklarda gözde kaymanın erken belirtileri, ebeveynlerin dikkat etmesi gereken bazı işaretlerle anlaşılabilir. Eğer çocuğunuzda aşağıdaki belirtilerden bazılarını fark ederseniz, bir göz doktoruna başvurmanız önemlidir:
- Gözlerin birbiriyle uyumlu olmaması: Gözlerden biri düz bakarken diğer göz farklı bir yöne kayabilir.
- Başını eğik tutma: Çocuk, nesneleri daha iyi görebilmek için başını eğik tutma eğiliminde olabilir.
- Çift görme: Çocuk bir nesneyi iki farklı görüntü halinde görebilir.
- Gözlerde sürekli kırpışma: Gözlerini sürekli ovuşturma veya kırpma.
- Bir gözünü kapatma: Çocuk, daha net görmek için bir gözünü kapatma eğiliminde olabilir.
Çocuklarda Gözde Kayma Tedavisi
Çocuklarda gözde kayma erken fark edilirse, tedavi daha etkili olur ve çocuğun normal görme becerilerini kazanması sağlanabilir. Tedavi yöntemleri, gözde kaymanın nedenine ve ciddiyetine bağlı olarak değişir:
1. Gözlük Kullanımı
Eğer gözde kayma, gözdeki kırma kusurları nedeniyle oluşuyorsa, gözlük kullanımı kaymayı düzeltebilir. Özellikle hipermetrop olan çocuklar için gözlük, gözlerin odaklanmasını kolaylaştırarak kaymanın düzelmesine yardımcı olabilir.
- Hipermetrop çocuklar genellikle gözlükle tedavi edilir ve göz kaslarının fazla çalışması engellenir.
2. Göz Kapama Tedavisi (Patching)
Göz tembelliği (ambliyopi) olan çocuklarda, tembel olan gözü güçlendirmek için sağlam göz kapatılır. Bu tedavi, göz kaslarını çalıştırarak tembel gözün güçlenmesini ve gözde kaymanın düzelmesini sağlar.
- Nasıl uygulanır?: Sağlam göz bir süre boyunca kapatılarak, kayma gösteren gözün daha fazla çalışması sağlanır.
3. Prizmatik Gözlükler
Bazı durumlarda, çocuğun gözde kaymasını düzeltebilmek için prizmatik gözlükler kullanılabilir. Bu gözlükler, ışığın kırılma açısını değiştirerek gözlerin daha düzgün hizalanmasını sağlar.
4. Cerrahi Müdahale
Eğer gözde kayma, göz kaslarının dengesizliğinden kaynaklanıyorsa, göz kası ameliyatı gerekebilir. Bu ameliyat, göz kaslarının pozisyonunu düzelterek gözlerin doğru hizalanmasını sağlar. Cerrahi müdahale genellikle daha ileri vakalarda uygulanır.
- Göz kası ameliyatı, genellikle çocuğun görme gelişimini ve estetik görünümünü düzeltmek için yapılan bir operasyondur.
5. Göz Egzersizleri
Bazı çocuklarda göz kaslarını güçlendirmek için göz egzersizleri önerilebilir. Bu egzersizler, gözlerin birlikte daha uyumlu çalışmasını sağlar.
Sonuç
Çocuklarda gözde kayma (şaşılık), erken fark edildiğinde tedavi edilebilen bir durumdur. Göz kaslarındaki dengesizlikler, genetik faktörler, kırma kusurları veya sinirsel problemler gözde kaymaya yol açabilir. Tedavi seçenekleri arasında gözlük kullanımı, göz kapama tedavisi, prizmatik gözlükler ve cerrahi müdahale yer alır. Ebeveynlerin, çocuklarının göz sağlığını yakından takip etmeleri ve erken müdahale için düzenli göz muayenelerine götürmeleri önemlidir.
Leave feedback about this