Sarı nokta yani makula herkeste olan ve keskin ve merkezi görmeyi sağlayan retina bölümüdür. Sarı nokta hastalıkları denildiği zaman onlarca hastalıktan bahsedilir ama özellikle 55 yaş üstü bireylerde görülen ve makulanın hasar görmesi sonucu merkezi görme kaybına yol açan ‘Yaşa bağlı sarı nokta hastalığı’ yaygın görülen ve halk arasında en çok bilinen bir retina hastalığıdır. Makula, net ve ayrıntılı görme yeteneğimizi sağlayan retina bölgesidir. Hastalığın ilerlemesi, merkezi görmeyi bozar ve günlük aktiviteleri zorlaştırır. Yaşa bağlı makula dejenerasyonu (YBMD) olarak da bilinir.
Yaşa Bağlı Sarı Nokta Hastalığının Türleri:
- Kuru Tip Makula Dejenerasyonu: Bu tip, sarı nokta hastalığının en yaygın formudur (hastaların %80’i) ve yavaş ilerler. Retina hücrelerinin yavaşça dejenerasyonuyla makulanın incelmesi sonucu meydana gelir. Retinanın altında biriken drusen adı verilen küçük, sarı birikintiler, görme kaybına neden olur. Kuru tipte hastalar, genellikle yavaş yavaş merkezi görme kaybı yaşarlar ve daha ileri evrelerde ciddi görüş kaybı meydana gelebilir.
- Yaş Tip Makula Dejenerasyonu: Bu tip daha az yaygındır, ancak daha hızlı ve ciddi görme kaybına yol açar. Anormal kan damarları, retina altında büyür ve bu damarlar sızarak makulaya zarar verir. Bu durum, hızlı görme kaybına ve kalıcı hasara neden olabilir. Hasta damarların kanama ve dışarı serum sızdırması görme azlığına yol açar.
Yaşa Bağlı Sarı Nokta Hastalığı Belirtiler:
- Merkezi Görme Kaybı: Sarı nokta hastalığı, özellikle merkezi görmeyi etkiler. Görüşünüzün merkezinde bulanıklık, koyu bir leke veya boşluklar hissedebilirsiniz.
- Düz Çizgilerin Eğri Görünmesi: Makula bozulması nedeniyle düz çizgiler dalgalı veya eğri görülebilir.
- Renk Algısında Bozulma: Renkler daha solgun ve az belirgin görünebilir.
- Yavaş Görme Kaybı: Kuru tip makula dejenerasyonu genellikle yavaş ilerlerken, ıslak tip aniden gelişebilir.
Sarı Nokta Hastalığının Nedenleri ve Risk Faktörleri:
- Yaş: 50 yaş ve üzeri kişilerde risk artar.
- Genetik Faktörler: Ailede sarı nokta hastalığı öyküsü olan kişilerde risk daha yüksektir.
- Sigara Kullanımı: Sigara içenlerde hastalık riski iki kat artar.
- Obezite ve Hipertansiyon: Bu durumlar, sarı nokta hastalığı gelişimini hızlandırabilir.
- Güneşe Maruz Kalma: Uzun süreli UV ışınlarına maruz kalmak retina hasarına yol açabilir.
Yaşa Bağlı Sarı Nokta Hastalığı Tedavi Yöntemleri:
- Anti-VEGF Enjeksiyonları: Yaş tip makula dejenerasyonunda, anormal kan damarlarının büyümesini durdurmak için göz içi enjeksiyonlarla yapılan tedavidir. Anti-VEGF (vasküler endotelyal büyüme faktörü inhibitörleri) ilaçları, kan damarlarının sızmasını ve büyümesini engelleyerek görme kaybını yavaşlatır.
- Vitamin ve Mineral Takviyeleri: Kuru tip makula dejenerasyonu için yapılan çalışmalar, belirli vitaminlerin (C ve E vitamini, beta karoten, çinko ve bakır) ilerlemeyi yavaşlattığını göstermektedir. AREDS adı verilen vitamin ve mineral takviyeleri, hastalığın ilerlemesini yavaşlatabilir.
- Fotodinamik Terapi: Islak tipte kullanılan bu tedavi yönteminde, damarları kapatmak için ışığa duyarlı bir ilaç ve lazer kombinasyonu kullanılır.
Önleyici Tedbirler:
- Dengeli Beslenme: Lutein ve zeaksantin gibi antioksidanlar açısından zengin besinler tüketmek (ıspanak, lahana gibi yeşil yapraklı sebzeler) göz sağlığına katkıda bulunabilir. Omega 3 kullanımın artması, ceviz/keten tohumu/brokoli gibi antioksidan gıdalardan zengin diyet, katı yağlar yerine zeyinyağı, kırmızı et yerine beyaz et tercihi önerilir.
- Sigara Bırakma: Sigara içmek, makula dejenerasyonunu hızlandırır. Sigarayı bırakmak, riskleri büyük ölçüde azaltır.
- Güneş Gözlüğü Kullanımı: UV ışınlarına maruz kalmayı en aza indirmek için dışarıda UV korumalı güneş gözlüğü kullanmak retina sağlığı için önemlidir.
İlerleme ve Prognoz:
Sarı nokta hastalığı, özellikle yaşa bağlı makula dejenerasyonu ilerleyici bir durumdur. Kuru tip yavaş ilerlerken, yaş tip çok daha hızlı ilerleyebilir ve ciddi görme kaybına neden olabilir. Erken teşhis, tedavinin başarısı için büyük öneme sahiptir.
Leave feedback about this